Het was in 2005, denk ik, want ik woonde nog niet zo lang in Palo Alto, California. Dat weet ik nog, Ik was geëmigreerd uit Nederland en werkte als post-doctoraal medewerker aan Stanford University. Ik had geen televisie, geen vriendin en geen high-speed internet (wel dial-up). Dus wat deed ik ’s avonds, als ik niet uitging? Een glas wijn drinken op mijn balkon, boeken lezen, of heel lang wachten tot de pornovideos geladen waren en mij dan als een razende aftrekken voordat het scherm weer op zwart ging.
   In Menlo Park, een stadje naast Palo Alto en Stanford, was een onafhankelijke boekwinkel, Kepler’s, naast de British Bankers Club, een bar waar ik af en toe kwam. Op donderdag was er altijd karaoke. In de BBC, niet in Kepler’s, dus daar bleef ik weg. Bij de BBC dus. Op donderdagavond zat ik altijd in de Gordon Biersch bar in Palo Alto, maar dit terzijde.
   In 2005 ging ik dus naar een lezing van Chuck Palahniuk in boekhandel Kepler’s.
   Ik had de roman Choke gekregen van een collega en die beviel me heel goed. Pas later leerde ik dat Palahniuk ook Fight Club geschreven had – later verfilmd door David Fincher, met Brad Pitt en Edward Norton in de hoofdrollen.
   Palahniuk was nu op een booktour voor zijn verhalenbundel Haunted.
   Verhalenbundels zijn in Nederland (ten onrechte) ondergewaardeerd, en misschien ook in andere landen. In elk geval was de presentatie van Palahniuk een van de meest memorabele boeklezingen waar ik ooit aanwezig ben geweest.
   Ik was vroeg aanwezig, want ik sjeesde rond op mijn flitsend witte Sirrus Specialized hybrid fiets met dunne bandjes en 24 versnellingen. Ik besloot bij de BBC nog een snelle Bass Ale te drinken. Met de pint in mijn hand ging ik op het terras zitten.
   Voor de boekwinkel van Kepler’s zag ik een paar jongens in badjassen staan. Eronder droegen ze shorts zoals boxers dat doen. Het waren er vier, hooguit vijf, voor zover ik kon zien, en ik vroeg me af wat voor vreemde snuiters dat waren.
   Er woei een windje over het terras, aangenaam voor het warme zomerklimaat in Silicon Valley.
   Het was vol in de boekhandel, die avond. Ik vermoedde dat al Palahniuk’s lezingen vol zaten. Hij heeft een cult following. Ik ging ergens in het midden zitten met in een linnen tas het boek Choke, dat ik later die avond wilde laten signeren.
   Chuck Palahniuk zag er een stuk normaler uit dan ik verwacht had. Dat is het cliché antwoord van de meeste mensen aan wie later gevraagd wordt wat ze van de seriemoordenaar/zedendelinquent/[...vul zelf in...] uit hun straat vonden.
   Hoe het precies begon, weet ik niet meer, maar op een gegeven moment deelde Palahniuk geurkaartjes uit. Van die kartonnen kaartjes in de vorm van een boom of een citroen, waar vervolgens een geur afkomt als je er met je nagels over krabt. Alleen dit kartonnen kaartje had de vorm en kleur van een ham.
   We moesten er over krabben. Uiteraard.
   En Palahniuk begon te lezen.
   Het was een verhaal uit zijn toen meest recente bundel Haunted, waarin gloeiend hete bronnen en meren, zoals die in sommige nationale parken in de USA voorkomen, een rol speelden. In de apotheose van het verhaal valt een vette Amerikaan in zo’n dampend water, zodat het vet van zijn botten kookt, en boven het hele meer de geur van bacon zweefde.
   Inmiddels hing in boekhandel Kepler’s de geur van gebraden ham...
   Later in de lezing haalde Palahniuk een grote kartonnen doos tevoorschijn. Deze zou tijdens de vorige book tour naar boekhandels in Amerika gestuurd zijn. Er zaten (plastic) afgehakte handen, voeten, armen en benen in. Want het leek hem wel leuk om tijdens zijn verhalen af en toe eens een menselijk ledemaat het publiek in te werpen. Ware het niet dat de Amerikaanse lezingen van schrijvers uitermate strict gepland zijn. En het bleek dat op elke avond voordat Palahniuk in een boekwinkel kwam, Aron Ralston kwam, de Amerikaanse avonturier die met zijn arm onder een rotsblok in een canyon in de staat Utah klem kwam te zitten, uiteindelijk met onder andere zijn zakmes zijn arm wist los te snijden en breken, en daarover een boek had geschreven (dat later verfilmd is onder de titel 127 hours).
   “Die afgehakte handen en armen zijn natuurlijk voor die Ralston,” dachten de boekhandelaars, toen ze de dozen openden die naar hun winkels waren gestuurd. Het was misschien wel een vrij lugubere manier van boeken promoten... Maar wacht eens: de afzender was niet Ralston maar Chuck Palahnium. “Welke zieke geest stuurt nu afgehakte armen naar zo’n onfortuinlijke klimmer?”
   Of dit nu waar was of niet, in elk geval gooide Palahniuk tijdens zijn volgende verhaal zo nu en dan een hand of voet het publiek in, maar helaas belandde er geen in mijn buurt.
   Tijdens de signeersessie kocht ik nog zijn bestseller Fight club en vroeg om een onoriginele opdracht erin. Dat vraag ik vaker aan schrijvers. Om te zien hoe origineel ze zijn in hun onoriginele opdachten.
   Palahniuk schreef: “I am Steven’s ‘Original Quote.’”
   Voor wie het boek Fight club goed kent, is dit een sublieme onoriginele opdracht.
   Aan het eind van de rij mensen die stond te wachten bij het signeren, sprongen de jongens in badjassen en shorts rustig rond.
   Het was zoals Palahniuk halverwege zijn lezing al had gezegd: na elk optreden, waar dan ook in de USA, word ik benaderd door een paar mensen in bokstenue om in deze stad een fight club te beginnen.
.
Steven Verhelst

Berichten | Column | Chemistry | Biografie | Links | Contact