Dit weekend zag ik verschillende aanplakbiljetten voor mosselfeesten in België. Zoals in Beieren elk dorp in de zomer en nazomer een bierfeest heeft, zo lijkt in België elk dorp een mosselfeest te hebben.

Ik liep samen met mijn vrouw door Leuven, en er was een of ander festival of braderie aan de gang. Er schijnen vaak festivals of braderieën te zijn in Leuven.
   In tafels, in bananendozen en op dekens die op de straat waren gedrapeerd zagen we van allerhande tweedehands spullen, rommel en antiek. CDs, DVDs, boeken, kleding (ook veel bont), servies, bestek, meubels, oude nintendo's, Barbies, wandelstokken, knopen, een houten nijlpaard, angstaanjagende poppen, en gebruikte tabakspijpen. Ook waren er karretjes met wafels en andere zoetigheden. Ik begon honger te krijgen en kocht een zogenaamd mattentaartje.
   Mat is de wrongel (de vaste bestanddelen van gestremde melk) van volle melk en karnemelk. Die wordt gemengd met ei en suiker en/of amandelen en in een bladerdeeg gebakken. Et voilà, u heeft u mattentaartje. Het is een produkt dat stamt uit de streek rond Geraardsbergen. Welbekend onder wielerliefhebbers door de Muur van Geraardsbergen.
   Eerder die dag stond ik trouwens met een boek over de 50 beste veldrijders aller tijden in handen. Natuurlijk is dat een subjectief onderwerp, maar in de nummer 1 kon ik mij wel vinden: Adrie van der Poel.
   In elk geval smaakte het mattentaartje best, en nam de ergste trek weg. Dus de een euro tachtig dat het gekost had, was het wel waard.

Mijn familie eet al jaren geen mosselen meer. Al tientallen jaren. Ze waren ooit  eens flink ziek geworden van mosselen. Of ze hadden gehoord dat hun buurman ziek was geworden, dat weet ik niet meer.
   Op zo'n manier kun je niets meer eten.
   Vandaag bestelde ik in Leuven een kilo mosselen, in witte wijn met look. Nu, twee uur later, zit ik achter mijn laptop te wachten tot mijn maag begint te draaien en ik de rest van de nacht op het toilet moet doorbrengen. Want dat is het gevolg van het eten van mosselen, volgens mijn vader althans, of mijn moeder, of hun buurman.

Wetenschap en kunst lijken soms uit compleet andere bronnen te komen. Wetenschap is rationeel, vergt redeneren, terwijl kunst irrationeel is en fantasie vergt.
   Bas Haring sprak erover op de Nacht van Kunst en Kennis in Leiden. Wetenschap beweegt zich aan de grenzen van de huidige kennis, de grenzen van de werkelijkheid. Om die te verkennen zijn gedachten vol fantasie nodig, vol dwaze experimenten die niet mogelijk lijken.
  In de wetenschap moet uiteindelijk alles kloppen. Maar ook in de kunst, in de literatuur. Als er in het eerste hoofdstuk een geweer aan de muur hangt, moet hij in het tweede of derde hoofdstuk afgevuurd worden. De wet van Tsjechow. Of met W. F. Hermans gesproken: er mag geen mus van het dak vallen zonder dat het een gevolg heeft. Dat zijn de wetten van de literatuur. Niets mag plotseling gebeuren. Alles moet worden ingeleid - maar niet uitgelegd! Misschien wil ik ooit eens met die wet breken, in een roman. Het idee is er al, maar eerst moet ik werken aan de voltooiing van een debuut, waar wel alle wetten van de literatuur aangehouden moeten worden. Of, zoals dichter C. O. Jellema eens zei in een vraaggesprek over de dichtkunst (hij wilde aspirerende dichters eerst sonnetten leren schrijven, rondelen): "Je moet eerst het métier kennen. Pas daarna kun je ervan afwijken."

In de trein naast me zat iemand die er uitzag als Spanjaard; of misschien dacht ik dat omdat er "Jose" op zijn treinkaartje stond. Hij rook alsof hij de afgelopen nacht met een natte hond in zijn armen had gelegen en vanochtend de zeep op was. Tegenover hem zat nog zo'n type. Ze waren op weg van Heidelberg naar Amsterdam.
   Ze hebben allebei hun schoenen uit, zag ik later. Misschien waren het hun voeten die zo roken. Hun voeten die dagenlang in afgetrapte sportschoenen hadden opgesloten gezeten, met sokken vochtig van zweet - terwijl ze van hot naar her sjouwden in Heidelberg.
   Uiteindelijk bleek het toch om twee Amerikanen te gaan. Ze waren op weg naar Amsterdam en hadden al achtenveertig uur niet geslapen. En ook niet gedoucht, neem ik aan.
   Raar eigenlijk voor Amerikanen, dacht ik, want die staan normaal gesproken erg op hygiëne. In elk geval in het Californië waar ik heb gewoond.
   Op een gegeven moment had ik genoeg van hun geur, deed net of ik de volgende halte eruit moest en ging in een ander deel van de trein zitten.

Vandaag begint in België de week van de mobiliteit. Ik val dus met mijn neus in de boter, want ik reis vandaag met de trein naar Leuven en de fiets van mijn vrouw is mee. Mobieler kan ik niet worden.
   In Duitsland zijn er in alle treinen (behalve ICEs) speciale wagons voor fietsen. Daar zijn klapzittingen en speciale gordels om fietsen vast te maken. Duitsers fietsen wel niet zo veel, maar hun treinen houden in elk geval de schijn op. Reizigers die op de klapstoelen zitten, kun je vragen om op te hoepelen, wat ze ook bijna altijd zonder morren doen.
   In de eerste boemeltrein van Aken naar Welkenraedt en Spa, moest de fiets aan een haak worden opgehangen in een speciale ruimte achterin de trein. Een conducteur die op station Welkenraedt stond te wachten, zei me dat in de IC naar Leuven en Oostende helemaal achteraan moest zijn met mijn fiets.
   In plaats van een aparte ruimte was hier een breder balkon, waar ik mijn fiets dan maar vastketende. Ik ging zitten en begon in een "Metro" te lezen die iemand had laten liggen. In Vlaanderen zijn er deze week voor het eerst 420 fietstelpunten ge-installeerd. Daar wordt met sensoren gemeten hoe veel fietsen er voorbij komen. Of ik ze als niet-Vlaming moet omzeilen, weet ik niet.
   In Vlaardingen is al jaren een fietstelpunt, niet ver van de molen en de oude begraafplaats. Wat er met die cijfers gebeurt, is mij onbekend. Kost het geld of levert het ook nog iets op? Dat is de vraag.

Mijn vrouw hield een afscheidsfeestje, omdat ze over een week naar België vertrekt. Ze organiseerde een zogenaamde Schnitzeljagd.
   Ik was nog nooit op een Schnitzeljagd, en een schnitzel is er ook niet te winnen. Het gaat om een speurtocht met raadsels tussendoor. Het woord Schnitzeljagd komt oorspronkelijk van de papierstukjes die je moet zoeken en ook wel Schnitzel genoemd worden. Ik was meteen aangesteld als een van de spelleiders, dus ik had een belangrijke rol. 
   Liever was ik natuurlijk op een krokettenjacht gegaan. Maar die zal ik wel zelf moeten organiseren.

Het is elf september en ik reis met de trein naar Leuven heen en weer. Via Düsseldorf, Aken en Welkenraedt.
   Sinds 2001 is er op elf september een verhoogde terreurdreiging. Vorige maand was er nog een man die in de Thalys naar Parijs begon te schieten. Een paar mariniers uit de VS die toevallig in de trein zaten, wisten de man te overmeesteren en buiten westen te slaan. Daarna kon hij ingerekend worden door de Belgische politie.
   Je schijnt tegenwoordig altijd op je hoede te moeten zijn. Toch is het veiliger dan vroeger, toen je te paard door struikrovers overvallen kon worden, of er iemand met een degen in een onverlichte steeg op je kon wachten.
   Ik kijk naar buiten, naar de koeien die al herkauwend in het gras van de zon liggen te genieten. In dit boemeltreintje van Aken naar Welkenraedt zit ik veilig.

Vroeger ging ik vaak naar het Letterkundig Museum in Den Haag. Toen de permanente tentoonstelling "Waar Woorden Gaan" er nog was.
   Ik stapte meestal op Hollands Spoor uit en liep door de Haagse rosse buurt in de richting van Den Haag Centraal, waarachter het Letterkundig Museum lag. Ik stapte langs de ramen en bekeek de meisjes in bikini, maar koos uiteindelijlk voor de letteren. Literatuur is voor eeuwig en een ontmoeting op  zo'n treurig kaal matras met een handdoek erop slechts voor vijf of tien minuten. Die dames proberen je zo snel mogelijk weer buiten de deur te krijgen.
   Elk bezoek aan het Letterkundig Museum bleef ik een paar minuten voor de vitrine met het manuscript van Gimmick! staan.
   Thom Hoffman noemde Gimmick! "De Avonden van de jaren 80." En misschien is dat ook wel zo. Het is al zeker twintig jaar geleden dat ik het gelezen heb. Hoog tijd om het nog eens open te slaan.
   Eerder dit jaar gaf Zwagerman zijn archief aan het Letterkundig museum. Manuscripten, een jasje, een typmachine.
   Was hij toen al bezig afscheid te nemen?
   Gisteravond werd bekend dat Joost Zwagerman door zelfmoord om het leven is gekomen.
   Begin jaren negentig las ik zijn boeken, toen ik besloot om redacteur van de schoolkrant te worden, toen ik merkte dat schrijven iets waardevols was, toen ik er langzaamaan van overtuigd raakte dat ik ook schrijver wilde worden - een ambitie die na mijn verhuizing uit Nederland ergens in het midden is blijven zweven, maar dit terzijde.
   Zwagerman vertelde in De Wereld Draait Door regelmatig over kunst, met passie, met enthousiasme. Maar dat zegt niet zo veel. Depressieve mensen kunnen zichzelf anders voordoen dan ze zich voelen. Dat weet ik uit ervaring.
   Anders dan Grunberg en Giphart ging hij de "Generatie Nix" vooraf. Hij had de bewonderenswaardige gave om steeds weer een compleet andere roman te kunnen schrijven. In een andere stijl, als een kameleon. De houdgreep. Gimmick! Vals licht. De buitenvrouw. Chaos en rumoer. Zes Sterren. Het lijkt misschien niet veel in de bijna dertig jaar dat hij schrijver was, maar hij publiceerde ook verschillende dichtbundels, bloemlezingen en talloze bundels met essays.
   Ik heb Joost Zwagerman slechts een keer live gezien. In Spijkenisse trad hij samen met Ronald Gipart op. Ik stelde een vraag - intelligent genoeg om een boek kado te krijgen. Zo groot was ons generatieverschil. Ik stelde vragen over boeken, hij deed boeken kado.
   Vanavond doe ik niks. Ik lees niks, ik luister niks. Ik ben stil. Ik drink een flesje wijn, mijn gedachten vol groen papier.

Vandaag had Bild, een soort Duitse Telegraaf die er af en toe nog een schepje bovenop doen, een uitgave zonder foto's. Omdat ze onlangs bekritiseerd werden voor het plaatsen van te aanstootgevende beelden.
   Ik vond het wel rustig, zo'n krant zonder fotos. Elke dag een Bild zonder foto's is nog beter, maar het beste zou natuurlijk zijn als deze krant helemaal zou verdwijnen.

Sinds een paar maanden lijkt Duitsland wel het beloofde land. Vluchtelingen die in Griekenland of Hongarije zitten, willen allemaal doorreizen naar Duisland. Frau Merkel verwacht dit jaar zo'n 800.000 vluchtelingen op te nemen. Dat is meer dan de meeste Europese landen. Veel meer. Aan de andere kant: ruim 12 miljoen Syriërs hebben hun huizen verlaten (in juni 2015). Dat zag ik in een YouTube filmpje van Professor Hans Rosling.
   Of Duitsland het beloofde land is, betwijfel ik. Ik ga Duitsland eind dit jaar in elk geval verlaten. Of ik het ga missen, weet ik niet. Ik mis Nederland ook niet. Een bezoek van een paar dagen aan Nederland vind ik altijd weer genoeg.
   Misschien is België wel het beloofde land.
   Het Goede Doel zong er begin jaren 80 al over in hun hitsingle België.
   Ik zal het volgend jaar gaan ervaren.

In Berkeley, Californië was iemand met mazelen besmet, en in Europa zijn weer gevallen van polio gemeld. Het lijkt wel of we een paar flinke stappen terug in de geschiedenis gaan. In Amerika heeft het vooral te maken met de weigering van religieuze groepen om hun kinderen te laten vaccineren.
   Helaas zijn sommige religieuzen immuun voor logisch nadenken. Daardoor raken ze besmet met niet-falsifieerbare (en falsifieerbare) onzin. Het ergste is, dat hun kinderen vaak ook aangestoken worden. Ik ben blij dat mijn brein op zevenjarige leeftijd er antistoffen tegen bleek te hebben. Maar ik ben bang dat het nog lang zal duren voordat ieder mens antistoffen zal ontwikkelen.
   Hopelijk komt er ooit een tijd dat de mens lachend terugkijkt op religie. Zoals wij nu lachen over het idee dat de aarde plat was.
   Dat de mens angst voor de dood heeft, is tot daar aan toe. Maar dat ze allerlei vreemde verhalen moeten verzinnen en dat vervolgens voor waar aannemen – dat past meer in de steentijd, bij mensen die in grotten rond een vuurtje zitten, schuilend voor een onweersbui.

Het is al jaren geleden, maar ik denk dat de naam Bokito bij iedereen nog een belletje doet rinkelen; de gorilla die in Blijdorp over een ballustrade sprong en een vrouw aan haar haren de bosjes insleepte om haar daar een groot aantal beten toe te brengen.
   De vrouw kende waarschijnlijk het op enrish.com verkrijgbare t-shirt ‘don’t stare at monkey’ niet. Maar dit terzijde.
   Op maandag dreigden er twee orang-oetans uit de Duisburger Zoo te ontsnappen. Vorig jaar ben ik er nog geweest, want Duisburg ligt naast Essen. Een van hen kon verdoofd worden, de tweede was al bijna op weg naar autobahn A3 en werd met scherp geschut doodgeschoten. ‘Want anders zouden er personen in gevaar hebben kunnen komen. Een orang-oetan is zeven maal sterker als een mens.’'
   Interessant genoeg was de aap die werd neergeschoten, geboren in het Rotterdamse Blijdorp. Ik denk dat hij en Bokito misschien onder een hoedje spelen. Ik raad dierentuinen met apen die in Rotterdam geboren zijn tot strengere veiligheidsmaatregelen. Of heb ik te vaak naar Planet of the Apes gekeken?

Berichten | Column | Chemistry | Biografie | Links | Contact