banner
O tempora, o mores! - CRISPR/Cas9

O tempora, o mores! is een uitroep uit een rede van Marcus Tullius Cicero, de bekende Romeinse redenaar uit de eerste eeuw voor Christus. Zijn naam is afgeleid van het woord voor kikkererwt (cicer), gegeven aan een van zijn voorouders die een gespleten neus zou hebben die leek op een kikkererwt. Misschien al op school - plaaggeesten zijn niet alleen uit de wereld van het cyberbullyen.
   De uitroep O tempora, o mores komt uit de eerste rede tegen Catilina, en het is door vele mensen herhaald, zowel ironisch als moralistisch.
   Ik ben niet moralistisch en sta open voor vrijwel alles. Want moralen veranderen over de tijd. Was het veertig jaar geleden nog normaal om je kinderen te slaan, tegenwoordig is dat niet meer geaccepteerd. En werd er honderd jaar geleden vreemd opgekeken tegen vrouwen met kinderen die werkten, tegenwoordig is dat normaal.
   Vorige week berichtte een Chinese arts over de eerste genetisch gemodificeerde baby - een tweeling nogwel - door de CRISPR/Cas9 techniek. Hiermee kun je heel specifiek veranderingen aan brengen in het genoom. In dit geval heeft de arts een mutatie ingevoerd die bij sommige mensen van nature voorkomt, en het individu ongevoelig maakt voor infectie door het AIDS virus HIV.
      Het komt er uiteindelijk op neer hoe je met veranderingen omgaat. Ook radio, televisie, rock 'n roll muziek, walkmans, computerspellen, smartphones zijn al beticht van het verloederen van de mensheid. "Maar daarmee sleutel je niet aan de natuur en de gezondheid van de mens." Okay - het gebruik van fossiele brandstoffen, plastics, pesticiden, antibiotica - daarmee verander je de wereld irreversibel. Daarmee sleutel je niet alleen aan de mens, maar aan de complete aarde.
   Waar genetische veranderingen in gewassen nu het onderwerp van discussie zijn voor milieuorganisaties, daar is genetische verandering van mensen nog voer voor filosofen. Maar dat zal wel veranderen. Ik voorspel dat genetische ingrepen om medische redenen over een generatie gedoogd zullen worden, en dat het misschien nog een generatie duurt voordat je andere genen kan gaan aanpassen. Stel dat we ontdekken dat een bepaalde mutatie ons immuun maakt tegen kanker, tegen Alzheimer, tegen Parkinson? Over een eeuw denkt men waarschijnlijk dat het immoreel is om zulke mutaties NIET door te voeren. O tempora, o mores!

1 december 2018, Steven Verhelst
Donnie

lebowski

In 2018 is het 20 jaar geleden dat de film The Big Lebowski uitkwam. Eerder dit jaar ging ik naar een jubileumvertoning in een cinema in Leuven. Want ook al heb ik de film al meer dan tien keer gezien, elke keer zie ik weer nieuwe dingen.
   Deze week hoorde ik over een nieuwe theorie over The Big Lebowski: dat Donnie slechts bestaat in het hoofd van Walter Sobchak. Dat hij een schim zou zijn uit het verleden, een buddy uit zijn Vietnamtijd.
   Ik vind het een interessante gedachte - ik zal de film nogmaals moeten zien om te zien of ik er ook zo over denk.
   De regisseurs van The Big Lebowski - de voor mij legendarische Coen broers - zeiden, toen hen gevraagd werd of Donnie wel echt bestaat: geen enkel karakter uit The Big Lebowski bestaat, want het is een film.
   Het brengt ons tot een filosofische vraag: wat is bestaan?
   Is het fysieke bestaan het enige bestaan?
   Wat is het echte bestaan?
   Bestaat de ik-persoon van deze blog eigenlijk wel? En zo ja, in welke hoedanigheid? Maakt het uit of je hebt bestaan, of maakt het uit dat er dingen bestaan dankzij jouw bestaan?
   Wat blijft er bestaan van een mens? Het fysieke vervalt, vervaagt, vergaat. Als er al iets overblijft, is het het onstoffelijke. Sommige fictieve karakters bestaan langer dan mensen. Denk aan Gysbrecht, denk aan Max Havelaar, denk aan Katadreuffe, denk aan Frits van Egters.
   Wie zou ik liever zijn? Mijzelf of een fictief karakter dat langer bestaat en dat in de hoofden van mensen leeft?

8 november 2018, Steven Verhelst
Smultietjes

Toen ik op vakantie was aan de Waddenzee, heb ik veel walvissen, nijlpaarden en walrussen gezien. Op het strand, welteverstaan. Mensen die zo dik waren, dat het niet meer gezond is.
   Achter ons zat een dik wijf op een strandstoel. Ze droeg een badpak dat nog het meest weg had van een tentzeil. Bij het verzitten viel een van haar bleke zwabbeltieten uit haar badpak; ze had een tepel als een uitgelopen dooier van een spiegelei.
   Het deed me kort denken aan de reclame uit de jaren 90, voor het snoepje 'smultietjes', waarin ook borsten uit een topje vielen. Het verschil was dat deze borsten niet om te smullen waren. Gelukkig verdween de bleke tiet korte tijd later weer in het tentdoek en was de orde op het strand weer hersteld.

24 augustus 2018, Steven Verhelst
Vergane glorie

Ozzy

Ik zag een YouTube filmpje van een concert van Ozzy Osbourne op Graspop, waar hij dit jaar optrad. Hij zag eruit als een schim, letterlijk en figuurlijk. Niets van wat je hierboven ziet.
   Vergane glorie.
   Mijn verjaardag komt eraan. In de toekomst ben ik misschien niet meer wat ik nu ben, wat ik vroeger was. Het vlees is aan bederf onderhevig, maar woorden niet.
   Misschien eindig ik zo, als een droogbloem in een boek, maar met een vlammend onderschrift eronder.

10 juli 2018, Steven Verhelst
Mother of Satan

mother of satan

Deze week werden twee Belgen van Iraanse afkomst met terroristische plannen opgepakt. Ze stonden op het punt om naar Frankrijk te vertrekken met in het handschoenenkastje van hun auto een halve kilo TATP. Voor de leek: dit is triaceton triperoxide, een explosief dat van huis-tuin-en-keuken materialen te maken is (aceton zit in nagellak, waterstofperoxide in bepaalde ontsmettingsmiddelen en in middelen om haar te blonderen).
   TATP, ook wel "Mother of Satan" genoemd, is de afgelopen jaren vaker gebruikt tijdens terroristische aanslagen, onder andere die in Brussel in 2016.
   Je hoeft geen chemicus zijn om het te maken - er zwerven waarschijnlijk wel recepten op het internet rond hoe je het kan fabriceren. Een medewerker van mijn laboratorium, die blijkbaar uit een 'risicoland' komt, liep vorige maand, toen hij naar de Verenigde Staten wilde gaan, zo veel vertraging op bij het aanvragen van zijn visum, dat hij zijn vakantie moest afzeggen. Als je als beroep 'chemicus' of 'chemisch bioloog' invult, gaan er bij de immigratiedienst van de VS een paar rode lampjes branden.
   Ik denk echter dat je als chemicus waarschijnlijk minder geneigd bent TATP te maken, of picrinezuur zoals Anders Breivik deed. Een chemicus weet dat dit veel te riskant is.

2 juli 2018, Steven Verhelst

Gans in de war

gans in de war

Je hoort wel eens van mensen die in een ander lichaam zijn geboren. Transgenders, sekslozen - meestal heeft de identiteitscrisis iets met seks te maken, als heb ik ooit een documentaire gezien, bij de VPRO meen ik me te herinneren, waarin iemand graag een zeemeermin wilde zijn.
   Het verlangen naar een identiteit als zeemeermin schijnt meer voor te komen. Er zijn zelfs Nederlandse Kampioenschappen zeemeerminzwemmen, maar dit terzijde.
   Bij het zien van bovenstaande gans had ik een sterk vermoeden dat ik met een gans in een verkeerd lichaam te doen had. Een gans die eigenlijk een flamingo was.
   Er bestaan homofiele pinguins, necrofiele eenden, honden die met katten samenleven, dus een gans die als flamingo door het leven wil, zou ik niet eens zo vreemd vinden.

9 juni 2018, Steven Verhelst

Uittreding

Een paar weken geleden hoorde ik van de hardloopwedstrijd 20 km door Brussel. Ik heb zelden langer dan 10 km gelopen, maar ik besloot de afgelopen 3 weken flink langer te lopen dan normaal.
   Vanochtend om half zes verliet ik mijn huis voor een stuk van zestien kilometer.
   Ik liep langs het kanaal van Leuven richting Wijgmaal. Slechts af en toe kwam ik een fietser tegen. Mijn gedachten hingen als een Heliumballon in de lucht en gingen mijn voetstappen vooruit om mijn verdere route uit te zetten. Toen ik weer bij de werkelijkheid kwam, wist ik even niet waar ik was. Misschien was dit geluk: een leven buiten dit lichaam - zoals een leven in woorden dat ook is.
 
24 mei 2018, Steven Verhelst

Babyfrituur

Het is uiteraard een stereotiep idee dat Belgen veel naar de frituur gaan. In Duitsland leeft hetzelfde beeld over Hollanders. Maar ik las het onderstaande in een voorlichtingsboekje van het officiële consultatieburo "Kind & Gezin" over babyvoeding. Het gaat om vast voedsel vanaf 12 maanden.
   'Gebruik bij frituren olie, want die bevat minder verzadigde vetzuren dan vast vet.'
   (In België wordt friet bij voorkeur in rundervet gebakken, maar dit terzijde.)
   Het lijkt mij sowieso geen goed idee om baby's een kroket, frikandel, of frietjes voor te schotelen, om over mexicano's, vuurvreters of viandellen maar te zwijgen.
   Ik heb nog niet nagedacht wanneer mijn docher haar eerste kroket mag eten, maar dat zal nog wel een paar jaar duren. Ze houdt het voorlopig bij een groenteprak en een fruitmaaltijd per dag, en 's ochtends en 's avonds een boterham.
 
29 april 2018, Steven Verhelst

Herinnering

Nu weet ik, wie gij zijt,
de jongen die ik eenzaam zag te Woudsend en daarna,
nog op dezelfde dag, in een kafee te Heeg.
Ik hoor mijn Moeders stem.
O dood, die waarheid zijt: nader tot U.

Dit gedicht herinnerde ik mij, toen ik terugreed van Groningen richting Amsterdam en ik ergens het bordje Woudsend zag staan. Gerard Reve, dacht ik, Nader tot U.
   Wie zag Gerard Reve te Woudsend? Wie zag hij in dat café te Heeg?
   Ik wilde de rijksweg af, naar Woudsend, naar een café in Heeg. Maar mijn dochter wachtte bij mijn ouders in Vlaardingen,  dus reed ik door.

9 maart 2018, Steven Verhelst

Reve en Telefoonboek

Reve

Gerard Reve kondigde ooit zijn "Boek van het violet en van de dood" aan als het boek dat alle andere boeken overbodig zou maken, behalve de Bijbel en het telefoonboek.
   Het Telefoonboek wordt dit jaar voor het laatst uitgegeven, want internet neemt de rol over.
   Betekent dit dat ook Reve's boeken overbodig zijn geworden?

11 januari 2018, Steven Verhelst

Slechte voornemens

SF2004

Toen ik jong was, leek te tijd veel langzamer te gaan. Misschien komt het omdat er niets hoefde. Hoe ouder je wordt, hoe meer er moet. Hoe minder je in het heden zit, in het moment zelf.
   Langer kun je een leven niet maken - hoewel de wetenschap daar wel aan werkt. We moeten het ergens anders vandaan halen. In de romancyclus "De tandeloze tijd" van A. F. Th. van der Heijden probeert hoofdpersonage Albert Egberts te "leven in de breedte", elk moment uit te spinnen, zodat het rijker wordt. Maar uitspinnen kost ook tijd, en die tijd krijg ik niet meer terug.
   Niet te veel moeten - ik denk dat dat het geheim is. Niets doen, je af en toe vervelen, schijt hebben aan dingen die nog moeten gebeuren, je middelvingers opsteken naar de wereld, zoals ik hier deed in San Francisco in 2004. Nu leef ik veertien jaar later - waar zijn mijn middelvingers gebleven? Ik zal me voornemen ze eens vaker te gebruiken dit jaar.

1 januari 2018, Steven Verhelst


Archief 2018



www.stevenverhelst.nl


Want zelfs de raarste wereld dient beschreven te worden