Eindejaarslijstjes - 5
Vroeger ging ik nog wel op stap tijdens de jaarwisseling. Meestal naar een leuke (of minder leuke) Europese stad.
In 2008 was ik in Plzen en werd op de dag voor
oudejaarsavond zo bezopen met een paar Nederlanders aan de bar van mijn
hotel, dat ik de volgende avond gewoon op mijn hotelkamer een filmpje
bleef kijken.
In 2009 ging ik naar Wenen, en speelde ik mijn eerste live
poker in het casino tijdens de jaarwisseling. Daar kreeg ik een
belangrijke levensles mee - surf maar naar die datum op deze blog voor
het verslag daarvan.
In 2010 vloog ik met een helicopter van vliegveld Nice
naar Monaco en verloor meer geld dan ik wilde in het beroemde casino,
en kreeg teleurstellende maaltijden geserveerd in Michelin genoteerde
restaurants.
Oudejaarsavond van 2011 bracht mij naar Basel, waar ik een
paar interessante musea bezocht en gratis Glühwein dronk net voor
twaalf uur.
Ik vloog in 2012 naar Tenerife voor de jaarwisseling, met
mijn toekomstige vrouw. Mijn vrouw was mooi, het mountainbiken was
afzien, en de tapas waren subliem.
In 2013 was ik in Hamburg, at ik op oudejaarsavond
een hamburger op de Reeperbahn en dacht aan J. Kessels, het personage
van P. F. Thomése.
In 2014 bleef ik in mijn woonplaats Essen (Duitsland), en
heb ik geen idee wat ik heb gedaan, en van de jaren erna heb ik geen
echte herinnering. Het avontuur kwam niet meer naar mij toe. Of
misschien beter: ik ging niet meer naar het avontuur toe. Dit jaar is
dat vanwege corona misschien maar goed ook. Maar hopelijk is dat in de
toekomst weer anders.
31 december 2020,
Steven Verhelst
Eindejaarslijstjes - 4
Hoe zit het met de literatuur dit jaar?
De 22ste december klinkt altijd de eerste zin van Reve's
debuutroman De Avonden in mijn hoofd. En denk ik na over de boeken die
ik dit jaar gelezen heb.
Op 1 januari dit jaar nam ik mij nog voor om elke avond 1 gedicht te lezen.
Een mooi voornemen, maar lang heeft het niet stand gehouden.
Wel heb ik meer boeken gelezen. In navolging van mijn opa
schrijft ik alle boeken die ik lees, met datum dat ik ze uit heb, op in
een schrift. Als tiener las ik regelmatig meer dan 50 boeken per jaar.
In 2020 las ik er tot nu toe 29. En dat is flink meer dan in de
afgelopen jaren, waarbij de teller altijd onder de 20 bleef staan.
Geschreven heb ik echter weinig. Het is bij aantekeningen
gebleven. Eerste zinnen van gedichten. Ideeën voor korte verhalen
en fragmenten van een roman. Moet er nog een crisis aankomen voordat ik
iets publiceerbaars produceer?
29 december 2020,
Steven Verhelst
Eindejaarslijstjes - 3
2020 stond in het teken van het corona-virus.
De maatschappij en de politiek keek opeens naar de
wetenschap voor een snelle oplossing. Jammergenoeg hebben ze jarenlang
te weinig geld geïnvesteerd in wetenschappelijk onderzoek aan
universiteiten. Wetenschappers moeten grote delen van hun tijd
investeren om subsidies aan te vragen in plaats van daadwerkelijk
aandacht te besteden aan wetenschappelijk onderzoek.
Begin dit jaar - nog voor de coronacrisis begon - schreef
ik al een column voor de magazines "Mens & Molecule" en
"Chemisch2Weekblad" over stress in de wetenschap. Zie
hier.
Hoe is het dan gegaan met mij als wetenschapper?
Dit jaar heeft mijn laboratorium 12 subsidieaanvragen
gedaan. Hoewel we nog wachten op de uitslag van 1 aanvraag, is er tot
nu toe slechts 13% van het totaal aangevraagde bedrag toegekend. Meer
werk te doen voor volgend jaar dus.
Mijn lab heeft ook 12 manuscripten naar
wetenschappelijke tijdschriften gestuurd, waarvan eentje tot stand kwam
tijdens de
lockdown van de
universiteit. Met wat kleine aanpassingen konden we de chemie die we de
afgelopen jaren hebben ontwikkeld, gebruiken om zogenaamde
activity-based probes te maken voor het
Main protease van het SARS-CoV-2 virus. Het kwam op de cover van het tijdschrift
ChemBioChem.
Ook promoveerden er 3 van mijn promovendi, en zat ik in de
commissie van 5 andere promovendi. In Februari vloog ik nog naar
Lissabon voor de verdediging van een proefschrift. En begin maart
lachten we een commissielid uit Italië uit, die speciaal naar
België gevlogen was voor een promotieplechtigheid, en weigerde om
handen te geven uit angst voor het virus. Nu misschien moeilijk voor te
stellen.
Noodgedwongen heb ik minder moeten werken tijdens normale
kantooruren, vanwege de schoolsluitingen en verminderde kinderopvang,
en meer voor het ontbijt en na het avondeten.
Plezier in het werk was er veel minder. Alle leuke dingen
die de academische baan met zich mee brengt, werden afgeschaft. Geen
borrels, geen etentjes, geen conferenties.
Meer stress, meer output, maar minder pret. Dat is het resultaat van 2020.
Een aantal collega's heeft een enquête gedaan onder
jonge professoren, en ik ben bang dat er in het komende jaar meer
burn-outs aankomen dan normaal...
28 december 2020,
Steven Verhelst
Eindejaarslijstjes - 2
2020 loop op z'n einde. Gelukkig maar. Wat staat er onderaan de streep voor mij als vader?
In België werden winkels gesloten, horeca werd
gesloten, scholen werden gesloten, speeltuinen waren dicht.
Ik ben noodgedwongen veel met mijn kinderen opgetrokken - dat was een zilveren randje aan het jaar.
Ik heb in het voorjaar met mijn twee kinderen in de fietskar achter mij wel twintig fietstochten gemaakt - misschien
meer. Ik heb mijn dochter vaker op ijs
getrakteerd dan de jaren ervoor.
Ik ben meer dan honderd keer om
half zes opgestaan, zodat ik voor het ontbijt al meer dan een uur
gewerkt had en ik mijn kinderen vroeger uit school en van de opvang kon
halen.
En ontelbare keren ben ik in de speeltuin geweest -
behalve in de zes weken dat ze gesloten waren. Toen hebben we als
alternatief een glijbaan en klimrek voor in onze tuin gekocht. Ook
hebben we een vijver laten aanleggen, waar eerst vijf goudvissen in
zaten en nu nog drie. Het leek verdacht veel op het kinderliedje 'tien
kleine visjes zwommen naar zee', dat we vroeger altijd zongen tijdens
de avondvierdaagse. Maar dit terzijde.
Ben ik een betere vader geworden? Een slechtere? Ik weet
het niet - die vraag zul je aan mijn kinderen moeten stellen.
26 december 2020,
Steven Verhelst
Eindejaarslijstjes - 1
Binnenkort zet ik een streep onder het jaar. Het wordt hoog tijd.
Waar staat de teller? Wat heeft 2020 met mijn leven gedaan?
Ups-and-downs. Strikes and gutters, zou
The Dude uit
The Big Lebowski zeggen. The Dude (Jeff Bridges) is in 2020 gediagnostiseerd met kanker. Ja, 2020 was een slecht jaar.
Ik ben geen enkele keer in de bioscoop geweest. Geen enkele keer in een museum. Geen enkele keer naar een concert.
Zo was 2020 cultureel ver beneden peil.
25 december 2020,
Steven Verhelst
Negatieve kerstdagen
Het waren de laatste dagen voor Kerstmis. Ik had last van mijn keel
gekregen, en mijn vrouw had voor mij een afspraak gemaakt voor een
SARS-CoV-2 test bij de huisarts.
Ik noem het SARS-CoV-2 en niet covid-19, want het laatste
betekent dat je ook echt ziek word, en ik voelde me, behalve een
keelpijn, nog tip-top.
De lange, grijze gang mondde uit in een wachtkamer waar niemand zat.
'Kom maar binnen,' zei de arts, een jonge vrouw in witte
beschermkleding. Ze nam een wit staafje en stak die langzaam mijn neus
in. Diep - totdat je die achter je oog voelt zitten. Daarna draaide ze
die twee keer rond en trok hem terug.
Bij een SOA-test is het nog veel erger, dacht ik. Dan steken ze zo'n soort staafje je pik in.
Een vijftal uren later kreeg ik op mijn App te zien
dat ik negatief was, net zoals ik twintig jaar geleden - per post of
telefoon? - een negatieve uitslag gekregen had.
Zo werden de kerstdagen nog enigszins normaal.
24 december 2020,
Steven Verhelst
Dood - 6 - Lijstjes
Aan het eind van het jaar verschijnen er altijd lijstjes. Lijstjes van
de beste films, lijstjes van de beste boeken, lijstjes van de beste
muziek aller tijden. En lijstjes van overleden bekende mensen.
Vooruit, ik heb het er even op nageslagen over welke sterfgevallen van bekende mensen ik dit jaar geschreven heb.
Aart Staartjes.
Leonie Kooiker.
Roy Horn (van Siegfried & Roy).
Maarten Biesheuvel.
James Randi.
Martin Ros.
Toch nog wel een hele lijst.
Het is goed om af en toe stil te staan bij de dood, en
deze maand op deze blog bevatte een hele serie posts over de dood. Niet
om pessimistisch te zijn, maar om het leven zo goed mogelijk te leven.
Bukowski schreef: We are
here to drink beer. We are here to kill war. We are here to laugh at
the odds and live our lives so well that death will tremble to take us.
21 december 2020,
Steven Verhelst
Dood - 5 - Oversterfte
Dit jaar kwam door covid-19 de term 'oversterfte' in het nieuws.
Hoeveel meer overlijdens er zijn dan gemiddeld in die week. Want ook in
een normaal jaar is sterfte seizoensafhankelijk. In Nederland was de
oversterfte hoger dan het aantal gerapporteerde coronadoden, terwijl in
België het ongeveer gelijk was. In België kan men dus beter
tellen, lijkt het.
De vraag is of er nog een oversterftegolf komt nadat
covid19 al lang is verdwenen, vanwege alle zorg die is uitgesteld voor
mensen met kanker, hart- en vaatziekten, en geestelijke
gezondsheidsproblemen. En ik ben bang dat ik die vraag met ja moet
beantwoorden.
18 december 2020,
Steven Verhelst
Dood - 4 - Martin Ros
Vorige week dinsdag stond in de krant dat Martin Ros was overleden, aan
de gevolgen van covid19. Ros was uitgever (voormalig hoofdredacteur van
de Arbeiderspers) en recensent. Hij geldt als de ontdekker van Maarten
't Hart en Boudewijn Büch.
Zelf herinner ik mij Martin Ros voornamelijk door zijn
enthousiaste manier van vertellen over boeken en wielrennen.
Schuimbekkend als een ontembaar wild paard bezong hij schrijvers en
wielrenners. Hij praatte zo snel en zo lang, dat hij nauwelijks tijd
leek te hebben voor ademhalen. Ik hoop dat de stapels boeken die hij
verzameld heeft, tot in de hemel reiken.
13 december 2020,
Steven Verhelst
Dood - 3
Onlangs zag ik op Netflix de film "A Life on our Planet" van David Attenborough.
Dat de mens een invloed heeft op deze planeet, is
onbetwistbaar. Duizenden jaar geleden al. Door de mens verdween de
mammoet, de mastodon.
Nu is de chimpanzee in gevaar, de bonobo, de orang oetan.
Onze neven en nichten.
Men rechtvaardigt een lockdown om een deel van de mensheid
te redden van covid19. Maar een lockdown om het klimaat te redden, en
het uitsterven van een enorme hoeveelheid soorten - dat gebeurt
voorlopig niet.
11 december 2020,
Steven Verhelst
Dood - 2
Sinterklaas is 900 jaar oud - hoorde ik op de Vlaamse televisie. Dat is bijna zo oud als Methusalem, dacht ik.
Ik heb nog op de zondagschool gezeten. Al kan ik de
knutselwerkjes, de ranja en dropsleutels, en de meisjes met blote benen
onder hun rokjes mij beter herinneren. Maar dat is een ander verhaal.
Mijn kinderen kregen natuurlijk nog kadootjes in hun
schoen. Op 6 december, want Sinterklaas komt hier een dat later dan in
Nederland. Logisch. België ligt op de weg naar het zuiden,
naar Spanje.
Hoe oud Sinterklaas is - aan die discussie waag ik mij de
komende vijf, zes jaar nog niet. En wanneer hij dood gaat...?
6 december 2020,
Steven Verhelst
Dood - 1
In het voorjaar van dit jaar lieten we in onze achtertuin een klein
vijvertje aanleggen. We zetten er kikkerdril in, een paar waterslakken,
en vijf goudvissen.
Het duurde niet lang of een van de goudvissen dreef met
zijn buik aan de oppervlakte in het water. En weer een paar maanden
later vonden we een dode goudvis met een wond aan zijn zij. We
verdachten een van de katten van de buren, want die lag regelmatig aan
de oever van het vijvertje te loeren.
Met een vergiet viste ik de dode goudvis uit de vijver. Ik
stopte hem in een leeg kartonnen doosje waar theezakjes in hadden
gezeten, en gooide hem daarna in de vuilniszak.
Het lot van de mens is niet mild in tijden van
coronacrisis, maar begraven worden in een vuilniszak is nog een
gradatie erger.
Nu zijn er nog slechts drie goudvissen over. Maar ik heb
eerder dit jaar al een klein visje zien zwemmen. En zo is er toch nog
hoop voor 2021.
4 december 2020,
Steven Verhelst
