College
Deze week geef ik twee bijna drie uur
durende colleges aan studenten biomedische wetenschappen. Uiteraard
komt er ook chemie in voor, want daarvoor ben ik aangesteld aan de
faculteit.
Soms denk ik nog wel eens terug aan de professoren die mij
tijdens mijn eigen studie college gaven. Professor Mulder gaf een
onbegrijpelijk, quantummechanisch vak, "atoombouw en chemische binding"
. Hij gaf geen voordracht, hij riep, hij schreeuwde haast, alsof
het luide volume kon compenseren voor de moeilijkheidsgraad van de stof.
De stof die ik behandel, is niet zo moeilijk - voor mij
althans - en ik zal volume normaal proberen te houden.
25 november 2019,
Steven Verhelst
Naar Leiden
Ik ging terug naar Leiden, waar ik 25 jaar geleden scheikunde ben gaan
studeren, en paar jaar later promotieonderzoek ging doen. Ik was een
nerd, met een liefde voor moleculen en een angst voor mensen. De liefde
voor moleculen is er nog steeds, en mensen - nou ja, je komt een aantal
interessante exemplaren tegen in je leven, en met de rest kun je beter
niet te veel te maken hebben.
Misschien zag ik er nu minder uit als een nerd. Mannen
schijnen aantrekkelijker te zijn naarmate ze ouder worden. Als die
boodschap tenminste geen truc is van media en adverteerders als
pleister op de wonde van de ongemakken van het ouder worden.
Ik dwaalde alleen door de stad en ging binnen bij
steakrestaurant Just Meat. Nerd of niet, je mag best van het leven
genieten. Ik at een Black Angus Tenderloin en dronk daar twee glazen
Zuid-Afrikaanse pinotage/shiraz bij. Als aftoppertje nam ik nog
twee whiskies in de Engelse pub North End, op de kruising van het
Rapenburg en het Noordeinde.
Wie kan de klok terugdraaien? Wie kan de tijd stilzetten?
Met een licht nostalgisch gevoel zweefde ik naar mijn bed.
17 november 2019,
Steven Verhelst
Marburg
Van het instituut in Dortmund, waaraan ik verbonden ben, was er een
retreat in een kasteel vlak bij Marburg. Op mijn terugweg had ik bijna
drie kwartier om op het station over te stappen, dus liep ik even het
stadje in.
Niet ver van het station kwam ik langs het
Chemikum,
een soort chemiemuseum voor kinderen, las ik later. Buiten zag ik een
plakkaat hangen met informatie over Emil Behring, in 1901 de
allereerste Nobelprijswinnaar voor geneeskunde voor een antitoxin tegen
difterie. Die ontdekking deed hij trouwens toen hij werkte aan het
Charité in Berlijn. Over die tijd gaat het eerste seizoen
van de Netflix serie
Charité, maar dit terzijde.
Een foto van het plakkaat nam ik niet. Mensen zouden
denken: wat staat die man daar een foto te maken van een lullig
plakkaat over een of andere wetenschapper?
Ik liep maar even door naar de Elisabethkirche, niet ver
van het Chemikum. Tijd om naar binnen te gaan was er niet, en voor een
foto kon je helaas weinig afstand nemen tot de kerk.
Op weg terug naar het station zag ik in de vitrine van een
tweedehands boekenwinkel nog de spreuk: "Bildung kommt von Bildschirm,
nicht von Bücher. Sonst würde es Buchung heissen."
Zo had ik in drie kwartier weer genoeg meegemaakt in Marburg, en stapte ik tevreden de trein naar Frankfurt binnen.
15 november 2019,
Steven Verhelst
Principes opzij
Ik logeerde in een hotelletje in Dortmund met badkamer op de gang. Ik
had geen douchegel bij me, maar gelukkig had iemand (waarschijnlijk een
Hollander) een Flacon met Ajax douchegel laten staan.
Vroeger was ik altijd voor Feyenoord, maar dat principe zette ik nu opzij.
Beter je principes in de badkamer opzij zetten dan buiten
de badkamer met een zweetwalm omringd te worden. Bovendien geef ik
niets meer om voetbal. Vroeger vond ik het al mooi als ook Ajax en PSV
het goed deden in de Europese competities. Nu volg ik het
competitievoetbal al zeker vijftien jaar niet meer. Maar douchen doe ik
nog altijd wel. Ook vandaag.
14 november 2019,
Steven Verhelst
Poupou
Vandaag overleed de legendarische oud-wielrenner Raymond Poulidor. Hij
werd wel de "eeuwige tweede" genoemd, omdat hij 8 keer op het podium
van de Tour de France stond, maar geen enkele keer op het hoogste
treetje. Wel won hij talloze andere koersen, waaronder Milaan-San Remo
(in zijn eerste jaar als profrenner) en de ronde van Spanje.
In Nederland kennen we Poulidor uiteraard ook als
schoonvader van Adri van der Poel en grootvader van Mathieu van der
Poel.
Poulidor was razendpopulair in Frankrijk, ook na zijn
carrière als wielrenner. Het verhaal gaat dat de dochter van
Jacques Anquetil, een van de grootste rivalen van Poulidor, het woord
"Poupou" eerder kon uitspreken dan "papa". De rivalen waren ook
vrienden en op zijn sterfbed schijnt Anquetil gezegd te hebben: "Word
je nu weer tweede, Raymond?"
Nu is hij op weg naar de andere wereld. De dood én
de gladiolen. Want ik ben er zeker van dat een rondemiss hem bij de
hemelpoort zal opwachten om hem te huldigen als winnaar.
13 november 2019,
Steven Verhelst
Foute boeken, foute feesten?
Sinterklaas is nog niet eens in het land aangekomen of de "Zwarte
Pieten-discussie" is al weer losgebarsten. Ik begin er zo langzamerhand
een beetje moedeloos van te raken.
Jaren geleden had het uiterlijk van Zwarte Piet al
veranderd moeten worden - de hele zaak wordt veroorzaakt door
conservatisme, gedreven door het sentiment van onze eigen
herinneringen aan dit feest. Maar die herinneringen zijn gekleurd door
suikergoed en zoet gemaakt door marsepein. Herinneringen zijn de
grootste bedriegers van de menselijke geest - ik kan me goed
voorstellen dat de volle baard van Sinterklaas, die mij begin jaren 80
op de kleuterschool kwam bezoeken, niets anders was dan een slordig
gemodelleerde zak watten die de vorige dag nog vlug bij de drogisterij
was gekocht.
Onlangs las mijn vrouw het stripboek "Kuifje in
Afrika" - voor een nadere kennismaking met de Belgische cultuur. Het
staat op de tentoonstelling 'Foute boeken?' in museum
Meermanno in Den Haag. Waarschijnlijk zal onze Sinterklaasviering zoals
dat op de huidige manier wordt georganiseerd, ooit ook in een lijst
staan van "foute feesten". Het zou mij niet verbazen.
11 november 2019,
Steven Verhelst
Berlijn
Over de
muur, over het ijzeren gordijn
omdat ze soms in het oosten, soms ook in het westen willen zijn.
- Harry Jekkers & Het Klein Orkest
Op mijn middelbare school het "Groen van Prinsterer" kon je in de
vierde klas VWO op buitenlandexcursie. Ik ging naar Rome (want ik had
klassieke talen), maar er waren ook mensen die naar Londen of Berlijn
gingen. Dat was uiteraard al het Berlijn van na de val van de muur (we
spreken hier van het schooljaar 1991/1992).
Ik kwam pas veel later in Berlijn - de muur was al
bijna twintig jaar weg, en ik was er voornamelijk om lekker te eten en
met een vriend die schrijver is, te vieren dat zijn nieuwe boek was
uitgekomen.
Weer een paar jaar later was ik er op congres. In
mijn vrije tijd bezocht een aantal merkwaardige musea: het curryworst
museum, het Ramones museum, het computerspel museum. Ook ging ik naar
het Institut
für fortgeschrittenes Trinken. Een bar waar
misschien vijftien, maximaal twintig personen in pasten. Een memorabele
drinkavond was het, waarover ik nog wel eens een langer verhaal zal
schrijven. Op weg naar mijn hotel at ik nog snel een curryworst om de
ergste kater te voorkomen.
Daarmee associeer ik Berlijn. Curryworst en wilde
feesten. Alleen als je
geld hebt, is de vrijheid niet duur.
9 november 2019,
Steven Verhelst
Turks fruit
Het boek "Turks fruit" van Jan Wolkers bestaat precies 50 jaar. Dat
wist ik zelf niet; ik hoorde erover in verschillende
praatprogramma's.
Ik heb het boek verschillende keren gelezen, maar
moet
bekennen dat ik de film, geregisseerd door Paul Verhoeven (een van mijn
favoriete regisseurs) vaker heb gezien. Niet vanwege de blote tieten
van de jonge Monique van der Ven; misschien door het
mondharmonicaspel van Toots Thielemans.
En door het acteerwerk van Rutger Hauer.
Liefde (die zo hevig is dat ze destructief wordt), seks,
vergankelijkheid - dat is het leven. En dat is Turks Fruit. In een
directe en humoristische stijl met oog voor detail.
Ik leg het boek maar weer eens op de stapel van
'te lezen boeken'.
